Het onder controle brengen van gedachten is een zware taak. Waarom zou je dit eigenlijk doen, het babbelt toch wel door daar in je hoofd. Het is een keuze: wil je slaaf of de meester zijn van je gedachten. Als je keuze op het eerste valt, slaaf, dan bepalen je gedachten alles. Hoe je tegen de wereld aankijkt, alle situaties die voorvallen en hoe je tegen jezelf aankijkt. Alle bewegingen die buiten je plaatsvinden, vinden een weerklank in jezelf. Dat houdt in dat als het buiten je stormt, bijvoorbeeld als er een conflict in je omgeving is, dan stormt het ook in jou. Het conflict neemt je dan volledig in beslag met alle emoties die daarmee gepaard gaan.
Wil je meester van je gedachten, beeldvormingen en emoties worden, de mind, dan is dit zeker geen gemakkelijke weg die je gaat bewandelen. Want: “het is makkelijker om de wind onder controle te krijgen, dan de opvliegende, onrustig bewegende dominante en koppige mind” (Bhagavad Gita, VI 34). Hoe moeten we dit dan aanpakken? Door continue oefening en onthechting is de mind onder controle te brengen.
Het woord onthechting hier is van belang. Het houdt in dat je je niet identificeert met je gedachten, met de bewegingen en veranderingen die het denken met zich mee brengt. Ga maar eens na, het ene moment ben je boos omdat iemand je beledigt en het moment erna maakt iemand je aan het lachen en voel je je vrolijk. Wat ben je nu, boos of vrolijk. Het antwoord is: geen van beide. Het zijn bewegingen die voorbij gaan. Dit geldt voor al je gedachten, ze komen en ze gaan, ze bewegen van links naar rechts, van boven naar beneden. Soms murmelend als een beekje, soms schreeuwend om je aandacht.
Identificeer je niet met welke verandering dan ook, wees onthecht, wees neutraal (Swami Sarvagatananda).
De eerste stap die gemaakt moet worden als je meester wilt worden van de mind, is om deze mind met al zijn bewegingen te gaan observeren. Bewust worden van je gedachten, impulsen en emoties. Vraag aan jezelf hoe je aan deze gedachten bent gekomen, waarom de impuls is opgekomen en waarom je de emoties ervaart. Wat is de oorzaak? Zo leer je jezelf kennen, zo leer je de bewegingen in de mind kennen, zo leer je om kleine aanpassingen aan te brengen.
Stap voor stap, net als toen je leerde autorijden. Eerst leerde je waar alle knopjes, hendels en pedalen voor dienden, daarna leerde je ze te bedienen. Toen pas leerde je de auto in beweging te brengen, alle knopjes en pedalen al rijdend te bedienen. En daarna leerde je om dit alles toe te passen op de weg, om samen met andere bestuurders gebruik te maken van de wegen om je zodoende te verplaatsen van A naar B. Denk terug aan je eerste les, hoe lastig leek het om de auto onder controle te krijgen, besef hoe geroutineerd je nu over de wegen voortbeweegt.
Zo gaat het ook met de mind, de eerste stap is om bewust te worden van de bewegingen van de mind, de tweede observeren en onderzoeken waar de bewegingen door veroorzaakt werden, de derde is om met kleine stapjes veranderingen aan te brengen in het denken. Negatieve gedachten stoppen en vervangen door positieve, irritaties door acceptatie, niet meer iemand zonder meer veroordelen maar vragen naar beweegredenen. Emoties brengen je hele wezen in beweging, kies voor een meer neutrale houding en bespaar op je energie.
“De mind is als een meer, iedere gedachte die opkomt veroorzaakt een golf” (Swami Sarvagatananda).
